Światowy Dzień Walki z
Rakiem obchodzony jest corocznie dnia 4 lutego na całym świecie. W lutym 2000
roku w Paryżu odbył się Szczyt Walki z Rakiem, na którym wybrano właśnie tę
datę. Rządy krajów świata podpisały tzw. kartę Paryską, tym samym zobowiązując
się na podjęcie konkretnych kroków w związku z coraz większą liczbą zachorowań
na raka.
Rakiem obchodzony jest corocznie dnia 4 lutego na całym świecie. W lutym 2000
roku w Paryżu odbył się Szczyt Walki z Rakiem, na którym wybrano właśnie tę
datę. Rządy krajów świata podpisały tzw. kartę Paryską, tym samym zobowiązując
się na podjęcie konkretnych kroków w związku z coraz większą liczbą zachorowań
na raka.
Od 2005 roku Dzień Walki z Rakiem
organizowany jest pod patronatem Międzynarodowej Unii do Walki z Rakiem –
organizacji pozarządowej z siedzibą w Genewie.
organizowany jest pod patronatem Międzynarodowej Unii do Walki z Rakiem –
organizacji pozarządowej z siedzibą w Genewie.
Nowotwory złośliwe stają się pierwszym
zabójcą Polaków przed 65.r.ż. Powodem tak dużej śmiertelności jest wciąż niska świadomość
społeczeństwa na temat czynników ryzyka i odpowiednich metod prewencji. Także
zbyt późna diagnostyka przyczynia się często do słabych rokowań. Wcześnie
wykryty nowotwór może być całkowicie uleczalny! Świadomość zdrowotną próbuje
się budować poprzez popularyzację Europejskiego Kodeksu Walki z Rakiem.
zabójcą Polaków przed 65.r.ż. Powodem tak dużej śmiertelności jest wciąż niska świadomość
społeczeństwa na temat czynników ryzyka i odpowiednich metod prewencji. Także
zbyt późna diagnostyka przyczynia się często do słabych rokowań. Wcześnie
wykryty nowotwór może być całkowicie uleczalny! Świadomość zdrowotną próbuje
się budować poprzez popularyzację Europejskiego Kodeksu Walki z Rakiem.
11 zasad Europejskiego Kodeksu Walki z
Rakiem:
Rakiem:
1. Nie
pal, a jeśli palisz – przestań. Jeśli nie potrafisz – nie pal przy niepalących.
pal, a jeśli palisz – przestań. Jeśli nie potrafisz – nie pal przy niepalących.
W krajach rozwiniętych 25-30% wszystkich
zgonów z powodu nowotworów ma związek z paleniem tytoniu. Po rzuceniu palenia
ryzyko tego typu nowotworów się zmniejsza. Korzyści zdrowotne obserwuje się już
po 5 latach od rzucenia palenia. Palenie papierosów przez kobiety w ciąży
zwiększa prawdopodobieństwo obumarcia płodu lub późniejszego upośledzenia
fizycznego i psychicznego rozwoju dziecka.
zgonów z powodu nowotworów ma związek z paleniem tytoniu. Po rzuceniu palenia
ryzyko tego typu nowotworów się zmniejsza. Korzyści zdrowotne obserwuje się już
po 5 latach od rzucenia palenia. Palenie papierosów przez kobiety w ciąży
zwiększa prawdopodobieństwo obumarcia płodu lub późniejszego upośledzenia
fizycznego i psychicznego rozwoju dziecka.
Aby zmniejszyć skutki palenia, wprowadza
się tzw. „politykę antytytoniową”, w której zakres wchodzą takie działania jak:
podnoszenie opodatkowania wyrobów tytoniowych, zakaz reklam papierosów,
tworzenie stref wolnych od dymu, zwiększenie świadomości społeczeństwa na temat
mocy uzależniającej dymu (np. slogany na paczkach papierosów itp.)
się tzw. „politykę antytytoniową”, w której zakres wchodzą takie działania jak:
podnoszenie opodatkowania wyrobów tytoniowych, zakaz reklam papierosów,
tworzenie stref wolnych od dymu, zwiększenie świadomości społeczeństwa na temat
mocy uzależniającej dymu (np. slogany na paczkach papierosów itp.)
2.
Wystrzegaj
się otyłości.
Wystrzegaj
się otyłości.
W krajach zachodnich otyłość stanowi drugi
(zaraz po paleniu tytoniu) czynnik ryzyka rozwoju chorób przewlekłych,
zwłaszcza cukrzycy, chorób krążenia i nowotworów złośliwych. W większości
krajów Europy odsetek ludzi otyłych wzrasta. W Polsce otyłość dotyczy aż 20%
społeczeństwa.
(zaraz po paleniu tytoniu) czynnik ryzyka rozwoju chorób przewlekłych,
zwłaszcza cukrzycy, chorób krążenia i nowotworów złośliwych. W większości
krajów Europy odsetek ludzi otyłych wzrasta. W Polsce otyłość dotyczy aż 20%
społeczeństwa.
Otyłość jest powiązana z zachorowaniami na
raka okrężnicy, piersi (po menopauzie), trzonu macicy, nerki, gruczolakoraka
przełyku. W Europie Zachodniej nadwaga i otyłość stała się przyczyną rozwoju
około 11% nowotworów okrężnicy, 9% nowotworów piersi, 39% trzonu macicy, 37%
gruczolakoraków przełyku, 25% nowotworów nerki i 24% nowotworów pęcherzyka
żółciowego.
raka okrężnicy, piersi (po menopauzie), trzonu macicy, nerki, gruczolakoraka
przełyku. W Europie Zachodniej nadwaga i otyłość stała się przyczyną rozwoju
około 11% nowotworów okrężnicy, 9% nowotworów piersi, 39% trzonu macicy, 37%
gruczolakoraków przełyku, 25% nowotworów nerki i 24% nowotworów pęcherzyka
żółciowego.
3. Bądź
codziennie aktywny ruchowo, uprawiaj ćwiczenia fizyczne.
codziennie aktywny ruchowo, uprawiaj ćwiczenia fizyczne.
Zaleca
się gimnastykę 3 razy w tygodniu po pół godziny. Z punktu widzenia profilaktyki
nowotworowej zaleca się jednak częstsze, bardziej forsowne ćwiczenia. Przeciwdziałanie nadwadze i otyłości
oraz promocja aktywności fizycznej dają najlepsze rezultaty u ludzi młodych.
Jednak nawet w późniejszym wieku – wprowadzenie ćwiczeń może przynieść znaczne
korzyści zdrowotne.
się gimnastykę 3 razy w tygodniu po pół godziny. Z punktu widzenia profilaktyki
nowotworowej zaleca się jednak częstsze, bardziej forsowne ćwiczenia. Przeciwdziałanie nadwadze i otyłości
oraz promocja aktywności fizycznej dają najlepsze rezultaty u ludzi młodych.
Jednak nawet w późniejszym wieku – wprowadzenie ćwiczeń może przynieść znaczne
korzyści zdrowotne.
4. Spożywaj
więcej warzyw i owoców: jedz co najmniej 5 porcji dziennie. Ogranicz spożycie
produktów zawierających tłuszcze zwierzęce.
więcej warzyw i owoców: jedz co najmniej 5 porcji dziennie. Ogranicz spożycie
produktów zawierających tłuszcze zwierzęce.
Spożywanie dużej ilości warzyw i owoców
zmniejsza ryzyko zachorowania na różne nowotwory, a zwłaszcza: przełyku,
żołądka, okrężnicy, odbytnicy i trzustki.
Produkty o dużej zawartości błonnika zmniejszają ryzyko zachorowania na
raka jelita grubego i inne nowotwory przewodu pokarmowego.
zmniejsza ryzyko zachorowania na różne nowotwory, a zwłaszcza: przełyku,
żołądka, okrężnicy, odbytnicy i trzustki.
Produkty o dużej zawartości błonnika zmniejszają ryzyko zachorowania na
raka jelita grubego i inne nowotwory przewodu pokarmowego.
Mniejsza zachorowalność na nowotwory
złośliwe w południowych regionach Europy wiąże się z dieta śródziemnomorską,
która bogata jest w ryby, oliwę z oliwek, warzywa i owoce, a także z
umiarkowaną ilością alkoholu. Zgodnie
z zaleceniami WHO – owoce i warzywa należy spożywać przy każdym posiłku i
zastępować nimi przekąski między posiłkami.
złośliwe w południowych regionach Europy wiąże się z dieta śródziemnomorską,
która bogata jest w ryby, oliwę z oliwek, warzywa i owoce, a także z
umiarkowaną ilością alkoholu. Zgodnie
z zaleceniami WHO – owoce i warzywa należy spożywać przy każdym posiłku i
zastępować nimi przekąski między posiłkami.
5. Jeśli
pijesz alkohol – ogranicz jego spożycie: mężczyźni do 2 porcji dziennie,
kobiety – do jednej.
pijesz alkohol – ogranicz jego spożycie: mężczyźni do 2 porcji dziennie,
kobiety – do jednej.
Picie alkoholu zwiększa ryzyko nowotworów
górnego odcinka dróg pokarmowych i oddechowych nawet u osób niepalących. 10 lat
po zaprzestaniu spożywania alkoholu ryzyko zachorowania na raka przełyku
zmniejsza się o 60%.
górnego odcinka dróg pokarmowych i oddechowych nawet u osób niepalących. 10 lat
po zaprzestaniu spożywania alkoholu ryzyko zachorowania na raka przełyku
zmniejsza się o 60%.
Dzienny limit spożycia alkoholu nie
powinien przekraczać 20g etanolu (u mężczyzn) i 10g (u kobiet). 10g alkoholu to
jedno piwo lub jeden kieliszek wina.
powinien przekraczać 20g etanolu (u mężczyzn) i 10g (u kobiet). 10g alkoholu to
jedno piwo lub jeden kieliszek wina.
6. Unikaj
nadmiernej ekspozycji na światło słoneczne.
nadmiernej ekspozycji na światło słoneczne.
Na nowotwory złośliwe skóry zapadają najczęściej
osoby o jasnej karnacji – tzw. fenotyp nordycki. Szczególnie ważne jest unikanie epizodów bardzo silnej ekspozycji
i oparzeń słonecznych. Najsilniejszym
fenotypowym czynnikiem ryzyka czerniaka są liczne znamiona barwnikowe na
skórze. Należy unikać opalania w
solarium – emitują one promieniowanie zbliżone do tego, jakie odpowiada za
zwiększone ryzyko zachorowania na czerniaka skóry.
osoby o jasnej karnacji – tzw. fenotyp nordycki. Szczególnie ważne jest unikanie epizodów bardzo silnej ekspozycji
i oparzeń słonecznych. Najsilniejszym
fenotypowym czynnikiem ryzyka czerniaka są liczne znamiona barwnikowe na
skórze. Należy unikać opalania w
solarium – emitują one promieniowanie zbliżone do tego, jakie odpowiada za
zwiększone ryzyko zachorowania na czerniaka skóry.
7. Przestrzegaj
przepisów dotyczących ochrony przed narażeniem na substancje rakotwórcze.
Przestrzegaj zaleceń krajowych ośrodków ochrony radiologicznej.
przepisów dotyczących ochrony przed narażeniem na substancje rakotwórcze.
Przestrzegaj zaleceń krajowych ośrodków ochrony radiologicznej.
Najczęstsze zagrożenia zawodowe to:
promieniowanie słoneczne, bierne wdychanie dymu tytoniowego, pył zawierający
wolną krzemionkę, gazy spalinowe z silników Diesla, produkty rozpadu radonu,
pył drzewny, benzen, azbest, formaldehyd, wielopierścieniowe węglowodory
aromatyczne, związki chromu, kadru i niklu.
Szczególnie niebezpieczny jest radon – wywołuje raka płuca.
promieniowanie słoneczne, bierne wdychanie dymu tytoniowego, pył zawierający
wolną krzemionkę, gazy spalinowe z silników Diesla, produkty rozpadu radonu,
pył drzewny, benzen, azbest, formaldehyd, wielopierścieniowe węglowodory
aromatyczne, związki chromu, kadru i niklu.
Szczególnie niebezpieczny jest radon – wywołuje raka płuca.
8. Bierz
udział w szczepieniach ochronnych przeciw WZW typu B.
udział w szczepieniach ochronnych przeciw WZW typu B.
Około 18% nowotworów przypisuje się
przewlekłym zakażeniom wirusowym, bakteryjnym i pasożytniczym – zwłaszcza raka
szyjki macicy, wątroby, żołądka i niektórym nowotworom układu krwiotwórczego. W Polsce przeprowadza się szczepienia
noworodków, młodzieży, osób należących do grup wysokiego ryzyka, osób z
bliskiego otoczenia chorych na WZW B.
przewlekłym zakażeniom wirusowym, bakteryjnym i pasożytniczym – zwłaszcza raka
szyjki macicy, wątroby, żołądka i niektórym nowotworom układu krwiotwórczego. W Polsce przeprowadza się szczepienia
noworodków, młodzieży, osób należących do grup wysokiego ryzyka, osób z
bliskiego otoczenia chorych na WZW B.
9. Kobiety
po 25 r.ż. powinny uczestniczyć w badaniach przesiewowych w kierunku raka
szyjki macicy.
po 25 r.ż. powinny uczestniczyć w badaniach przesiewowych w kierunku raka
szyjki macicy.
Profilaktyczne badanie cytologiczne powinno
wykonywać się raz do roku. Do lekarza ginekologa nie potrzebne jest
skierowanie.
wykonywać się raz do roku. Do lekarza ginekologa nie potrzebne jest
skierowanie.
10. Kobiety
po 50 roku życia powinny uczestniczyć w przesiewowych badaniach w kierunku raka
piersi.
po 50 roku życia powinny uczestniczyć w przesiewowych badaniach w kierunku raka
piersi.
Każda kobieta w wieku 50-69 lat może (a
nawet powinna) raz na 2 lata wykonać badanie mammograficzne. Program
realizowany jest we wszystkich pracowniach mammograficznych, które mają umowę
na wykonywanie badań przesiewowych z NFZ. Na profilaktyczną mammografię nie
potrzebne jest skierowanie.
nawet powinna) raz na 2 lata wykonać badanie mammograficzne. Program
realizowany jest we wszystkich pracowniach mammograficznych, które mają umowę
na wykonywanie badań przesiewowych z NFZ. Na profilaktyczną mammografię nie
potrzebne jest skierowanie.
11. Kobiety
i mężczyźni po 50 r.ż. powinni uczestniczyć w badaniach przesiewowych w
kierunku raka jelita grubego.
i mężczyźni po 50 r.ż. powinni uczestniczyć w badaniach przesiewowych w
kierunku raka jelita grubego.
Rak jelita grubego w
początkowym stadium jest niemal całkowicie uleczalny – i to przy pomocy zwykłego
badania kolonoskopowego.
początkowym stadium jest niemal całkowicie uleczalny – i to przy pomocy zwykłego
badania kolonoskopowego.
Oprócz wszystkich
powyższych rad, warto dodać, że także uśmiech na twarzy jest naszym
sprzymierzeńcem w walce z rakiem. Długotrwały stres jest największym wrogiem
sprzyjającym rozwojowi wielu chorób. Śmiech zmniejsza skutki stresu, dotlenia
organizm, wzmacnia nasz układ odpornościowy. Jak pokazują statystyki – dorośli ludzie
śmieją się zaledwie kilkanaście razy
dziennie. A Ty?
powyższych rad, warto dodać, że także uśmiech na twarzy jest naszym
sprzymierzeńcem w walce z rakiem. Długotrwały stres jest największym wrogiem
sprzyjającym rozwojowi wielu chorób. Śmiech zmniejsza skutki stresu, dotlenia
organizm, wzmacnia nasz układ odpornościowy. Jak pokazują statystyki – dorośli ludzie
śmieją się zaledwie kilkanaście razy
dziennie. A Ty?
